ΣΑΡΑΝΤΙ-ΛΑΓΟΥΔΕΡΑ-ΑΓΡΟΣ
Σαράντι- Saranti. Χωριό της επαρχίας Λευκωσίας, στη γεωγραφική περιφέρεια της Πιτσιλιάς, περί τα 53 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πρωτεύουσας.
Το Σαράντι είναι κτισμένο σε μέσο υψόμετρο 1.060 μέτρων, συγκαταλέγεται δε ανάμεσα στα 20 ψηλότερα χωριά της Κύπρου. Το τοπίο του είναι διαμελισμένο από το Αργάκι της Γεροκαμίνας (Πάλεβρο), παραπόταμο του ποταμού Ελιά. Η περιοχή του χωριού χαρακτηρίζεται από στενές βαθιές κοιλάδες και απότομες βουνοπλαγιές. Το υψόμετρο από τα 700 μέτρα κοντά στα βόρειά του σύνορα, αυξάνεται στα 1.060 μέτρα κοντά στον οικισμό και στα 1.612 μέτρα (κορφή Αδελφοί) στα νότιά του σύνορα. Από γεωλογικής απόψεως, στο βόρειο τμήμα του χωριού απαντώνται οι λάβες του Οφιολιθικού Συμπλέγματος του Τροόδους, ενώ στην υπόλοιπη διοικητική του έκταση κυριαρχούν οι διαβάσες και οι γάββροι. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν φαιοχώματα και πυριτιούχα εδάφη.
Το Σαράντι δέχεται μια ψηλή μέση ετήσια βροχόπτωση που φθάνει τα 700 χιλιοστόμετρα. Παρά τη ψηλή βροχόπτωση, το τραχύ και βουνίσιο ανάγλυφο του χωριού δεν αφήνει πολλά περιθώρια για γεωργική ανάπτυξη. Η πολύ περιορισμένη καλλιεργήσιμη γη, κυρίως κατά μήκος των κοιλάδων και στις λιγότερο απότομες βουνοπλαγιές, καλλιεργείται με αμπέλια οινοποιήσιμων ποικιλιών, φρουτόδεντρα (κυρίως μηλιές), αμυγδαλιές, φουντουκιές, λίγες ελιές και ελάχιστα λαχανικά (κυρίως πατάτες). Η μεγαλύτερη έκταση του χωριού καταλαμβάνεται από το κρατικό δάσος Αδελφοί.
Λαγουδερά- Lagoudera. Χωριό της επαρχίας Λευκωσίας, στη γεωγραφική περιφέρεια της Πιτσιλιάς, περί τα 53 χμ. νοτιοδυτικά της πρωτεύουσας.
Τα Λαγουδερά είναι κτισμένα σε ορεινή περιοχή, σε μέσο υψόμετρο 1.000 μέτρων. Το χωριό συγκαταλέγεται ανάμεσα στα 20 ψηλότερα χωριά της Κύπρου. Το τοπίο του είναι διαμελισμένο από το ποτάμιο δίκτυο του ρυακιού Λαγουδερά, παραπόταμου του ποταμού της Ελιάς. Το ανάγλυφο είναι τραχύ βουνίσιο με στενές βαθιές κοιλάδες και απότομες πλαγιές. Απ’ όλες τις πλευρές του χωριού ξεπροβάλλουν ψηλές βουνοκορφές που το ύψος τους ξεπερνά τα 1.000 μέτρα. Η πιο ψηλή από αυτές είναι η κορφή Κουρτελλόροτσος (1.266 μέτρα), που βρίσκεται στα βορειοανατολικά του χωριού.
Γεωλογία
Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι λάβες, οι διαβάσες και οι γάββροι του πυριγενούς συμπλέγματος του Τροόδους. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν πυριτιούχα εδάφη.
Κλίμα- καλλιέργειες
Τα Λαγουδερά δέχονται μια πολύ ψηλή μέση ετήσια βροχόπτωση που κυμαίνεται περί τα 712 χιλιοστόμετρα. Στην περιοχή του χωριού καλλιεργούνται τα αμπέλια (οινοποιήσιμες ποικιλίες), τα λαχανικά (κυρίως πατάτες, φασολάκια, κρεμμύδια και μπιζέλια), τα φρουτόδεντρα (μηλιές, ροδακινιές, κερασιές και δαμασκηνιές), οι αμυγδαλιές, οι φουντουκιές, οι καρυδιές, λίγα όσπρια, λίγες ελιές και ελάχιστα νομευτικά φυτά. Υπάρχουν επίσης αρκετές ακαλλιέργητες εκτάσεις όπου φυτρώνει άγρια φυσική βλάστηση, κυρίως πεύκα, ξισταρκές και λατζ’ιές. Μεγάλο μέρος της διοικητικής έκτασης του χωριού καταλαμβάνεται από το κρατικό δάσος Αδελφοί.
Η κτηνοτροφία των Λαγουδερών είναι περιορισμένη.
Τα Λαγουδερά συγκαταλέγονται μεταξύ των χωριών που έχουν ευεργετηθεί από το Σχέδιο Ενιαίας Αγροτικής Αναπτύξεως Πιτσιλιάς με την κατασκευή χωμάτινης δεξαμενής χωρητικότητας 71.500 μ3 νερού και αρδευτικού δικτύου για την άρδευση 17,4 εκταρίων γης, τη βελτίωση και ασφάλτωση του δρόμου Ξυλιάτου – Λαγουδερών – Πολυστύπου μέχρι τη διασταύρωση προς τα Χανδριά, την κατασκευή εγγειοβελτιωτικών έργων, μια επιτυχή γεώτρηση για σκοπούς άρδευσης και τη βελτίωση αγροτικών δρόμων.
Η οδική σύνδεση των Λαγουδερών με τα γύρω χωριά γίνεται με ελικοειδείς δρόμους εξαιτίας του βουνίσιου ανάγλυφου της περιοχής. Στα βορειοανατολικά συνδέονται με το χωριό Ξυλιάτος (περί τα 9,5 χμ.) και μέσω του με τη Λευκωσία. Συνδέονται επίσης στα βορειοδυτικά με το χωριό Σαράντι (περί το 1,5 χμ.) και στα νότια με το χωριό Πολύστυπος (περί τα 4 χμ.).
Σε υψόμετρο 1100 μέτρων, στην οροσειρά του Τροόδους, βρίσκεται ο μαγευτικός Αγρός!
Ένα χωριό με μία απίστευτα πανοραμική θέα και ομορφιά, χάρης τη διάταξη με την οποία βρίσκεται κτισμένο. Παραμένει, μέχρι και σήμερα, πιστό στην κυπριακή παράδοση, εξού τα ήθη και έθιμα που κάθε χρόνο αναγεννιόνται.
Ο Αγρός, θα μπορούσε να είχε ονομαστεί και ως το χωριό του Τριανταφύλλου, καθώς απέκτησε μία παγκοσμίως φήμη για την παραγωγή τους και τα ιδιαίτερα προϊόντα που φτιάχνονται από αυτά. Ως ένα χωριό που φημίζεται για τον αγροτουρισμό του, φροντίζει να προσφέρει σε κάθε επισκέπτη του μία γκάμα από διάφορα τοπικά εδέσματα.
Επίσης, στον Αγρό, μπορείς να απολαύσεις τοπικά παραδοσιακά αλλαντικά καθώς και άλλα προϊόντα από τοπικές επιχειρήσεις του χωριού.
Από πού πήρε το όνομά του το χωριό;
Η ιστορία αναφέρει ότι το χωριό πήρε την ονομασία του από την Μονή του Μεγάλου Αγρού, όταν οι μοναχοί από την Κύζικο της Μικράς Ασίας, εγκατέλειψαν την Μονή τους και ήρθαν στην Κύπρο φέρνοντας μαζί τους την εικόνα της Παναγίας. Στη συνέχεια, έκτισαν, στην περιοχή του Αγρού, ένα καινούργιο μοναστήρι και το ονόμασαν- όπως και το αρχικό τους- «Μονή του Μεγάλου Αγρού».
Όταν το 1692 μ.Χ. η Κύπρος επλήγη από ένα θανατικό, που έστειλε στον τάφο τα 2/3 των κατοίκων της, όσοι κάτοικοι της περιοχής σώθηκαν, εγκατέλειψαν τους συνοικισμούς τους και εγκαταστάθηκαν κοντά στο Μοναστήρι.
Έτσι σιγά-σιγά δημιουργήθηκε ένα καινούργιο χωριό που ονομάστηκε «Αγρός», ωστόσο, το 1894, η Μονή, καταστράφηκε με το χωριό να συνεχίζει την πορεία του μέχρι και σήμερα.
